Mevrouw de voorzitter,

Moge Gods zegen op onze gezamenlijke arbeid rusten.

Deze wens prijkte aan het eind van de aanbiedingsbrief bij de Ridderkerkse begroting in november 2004 en een soortgelijke verwoording kennen we sinds mensenheugenis.

Laat ik beginnen met u er vooraf van te verzekeren, dat de fractie van de ChristenUnie en mét haar vele Ridderkerkers de plaatselijke overheid nog steeds de zegen van God toewenst en daar ook om bidt.

We begínnen in plaats van eindigen onze bijdrage aan de algemene beschouwingen met deze zinnen, omdat wij tot onze grote spijt constateerden dat het college besloten had om, blijkbaar héél bewust, een verwijzing naar de zegen van God dit jaar achterwege te laten.

We hebben een paar prangende vragen over deze verdrietige ontwikkeling:

• Waarom stond de bede om de zegen van God over ons werk vorig jaar nog wél in de aanbiedingsbrief en dit jaar niet méér? Wat wil het college uitdrukken met het achterwege laten van deze inhoudsvolle gewoonte?
• Wordt het opnemen van de bede vanaf nu afhankelijk van de samenstelling van de coalitie, of van de wereldbeschouwing van komende en gaande burgemeesters en/of gemeentesecretarissen?

U had onze vragen waarschijnlijk wel verwacht. We zijn benieuwd naar uw antwoord.

Voorzitter,

Gefeliciteerd met de begroting zoals u die aan de raad aan heeft kunnen bieden. Die ziet er solide uit.
Voordat we een aantal zaken aanstippen hechten we er aan u van harte te bedanken voor het werk dat ook het afgelopen jaar weer is verzet binnen de gemeentelijke organisatie. De veranderingen die ingezet zijn m.b.t. de bedrijfsvoering worden met vaart voortgezet en hebben voor de burgers niet tot onacceptabele storingen in de dienstverlening geleid. De diverse verhuizingen en de vermindering van het personeelsbestand  hebben zich zonder chaotische toestanden voltrokken. Vol verwachting kijken we uit naar de voltooiing van “operatie intern veranderplan”. Een periode van rust, die het werken vanuit een vast stramien weer mogelijk maakt, zal welkom zijn voor leidinggevenden en medewerkers.
Eén ding lichten wij uit uw verandering van werken: de efficiënte werkwijze leidt tot een andere aanpak van de bij ons gangbare beleidscyclus. Lijvige, stof aantrekkende beleidsnota’s behoren tot het verleden. Een zucht van verlichting geeft onze instemming aan. Dikke nota’s bleken tot nu toe geen garantie voor een  integrale, houdbare visie. Vandaar.

Mevrouw de voorzitter,
U hebt veel aandacht gevraagd en vooral via persberichten ook wel gekregen voor uw voornemen om te gaan werken aan een andere overheid. De fractie van de ChristenUnie wil hierover naast welwillende ook enkele kritische opmerkingen maken.

U constateert een toenemend gebrek aan vertrouwen van de Ridderkerkse inwoners en organisaties in de (plaatselijke) overheid. Wij constateren dat mét u.

In het kader van de voorbereiding van ons verkiezingsprogramma hebben we tot wederzijds genoegen met heel veel Ridderkerkse maatschappelijke organisaties, maar ook met individuele inwoners gesproken. Ik moet u zeggen, het was een  zorgen barende ontdekkingstocht: er heerst inderdaad veel wantrouwen en scepsis ten aanzien van de overheid. En begrijpt u ons alstublieft  goed, wij als politieke partij vormen óók die overheid en onze woorden richten zich dus geenszins alleen op het college.

Nu kondigt ú echter met een wat hulpeloos aandoend enthousiasme een nieuwe fundamentele verandering aan.
“Wég met die overheid die van bovenaf oplegt wat goed is voor de samenleving. Inwoners moeten de ruimte krijgen om met hun tot nu toe genegeerde kwaliteiten oplossingen aan te dragen voor de uitdagingen in de gemeente en in hun buurt. Overbodige regeltjes moeten worden afgeschaft.” Zo zouden we uw ideeën kunnen samenvatten.
 
Wié zou daar op het eerste gehoor bezwaar tegen hebben? Niemand toch? Zo heeft ook echt niemand bezwaar tegen het in een verordening vastleggen van inspraakprocedures. Zo had eveneens niemand bezwaar tegen de voorgenomen omwenteling in het denken over de verhouding politiek en bevolking na de stormloop van Pim Fortuyn.
Het dualisme, dat zich als denkmodel ontwikkelde, had óók al als voornaamste ontstaansgrond  het dichten van de toenemende kloof tussen die bijzondere politici en de gewone burgers.

En blijkbaar moeten we constateren dat alle inspanningen tevergeefs zijn geweest.

In uw vertederende naïviteit denkt u het ultieme medicijn nu écht te pakken te hebben?
Vanaf nu krijgen we de “andere overheid”. We gaan het bolwerk dat aan het Koningsplein opgetrokken is weer slopen. Elke morgen gaan de ambtenaren naar buiten om te kijken of ze in buurten en straten misschien nog een dienstbare rol kunnen spelen bij het uitwerken van de onophoudelijke stroom aan initiatieven die uit de ultiem initiatiefrijke en zelfredzame bevolking opborrelt. Een leger mediators zwermt vervolgens uit in de Ridderkerkse heggen en steggen om de ontelbare burenruzies op te lossen die ontstaan zijn door de eigen, niet door regelgeving geordende, initiatieven van de bevolking.
We maken ons daartoe eerst op om de strijd aan te binden met de paarse draak of wat voor populistische termen we ook geven aan de modieuze dereguleringsoperatie. (Een minder leuke ervaring was het overigens om via Google te zoeken naar “paarse draak” om dan vervolgens in een weblog van Miriam van Doremaele terecht te komen. Als raadslid kom je er bij onze bloggende programmadirecteur namelijk nog stééds maar niet al te goed van af en wie wil er nou dat zíj zo over je schrijft, maar dit terzijde.)

Voorzitter, de ChristenUnie wil uw roze stofwolk natuurlijk niet zonder zelfkritiek wegblazen. Onderdelen van uw plannen steunen we van harte. Om het beschikbaar stellen van relatief kleine wijkbudgetten riepen we bijvoorbeeld 3 jaar geleden in onze algemene  beschouwingen al en we waren zeker niet de enigen. Op dat punt heeft u gelukkig wat meer vertrouwen in de bevolking dan bleek uit de toenmalige reactie van het college op de ideeën van enkele fracties.

Het gaat ons er nu dan ook om dat we geen hoogdravende niéuwe plannen nodig hebben om te werken aan herstel van vertrouwen van de mensen die ons één keer in de vier jaar een mandaat geven. 
We noemen een paar zaken die misschien bij zullen kunnen dragen aan het verminderen van de onlustgevoelens bij onze bevolking en aan het verbeteren van de verhouding inwoners en politiek :

1. Vooraf dit: voorgestane veranderingen in de verhouding tussen de overheid en de bevolking kondig je naar buiten toe vanaf nu nooit meer áán. Na één aankondiging daarover die niet waargemaakt wordt, zal ieder daarop volgend “mea culpa” en “we gaan het nu echt anders doen” namelijk met hoongelach begroet worden en het wantrouwen alleen maar voeden. Aankondigen doen we vanaf nu achteráf. In de zin van “u móet het wel gemerkt hebben, we zijn een andere overheid geworden.”
2. Om het vertrouwen van inwoners te winnen moet de overheid in al zijn geledingen er voor zorgen dat ze betrouwbaar is. Dat betekent doen wat er beloofd is en vooral niets beloven als het bijna al zeker is dat de belofte niet waargemaakt kan worden.
3. De overheid moet in haar communicátie het vertrouwen van de medeburgers weten te winnen. Dat betekent dat telefoongesprekken en brieven geduld en klantvriendelijkheid uitstralen. 
4. De voor burgers belangrijke verordeningen en bekendmakingen moeten in basisschool-Nederlands opgesteld worden. Een steeds terugkerende klacht is, dat bekendmakingen en brieven van een afstandelijkheid getuigen die kopschuw maakt. Een steeds optredende barrière, om gebruik te maken van voorzieningen die er zijn voor bepaalde doelgroepen, is de onleesbaarheid van de betreffende verordening en van de publicatie daar omheen.
5. Inspraak aan het begin van een traject heeft slechts zin als er iets te kiezen valt. Inspraak heeft geen zin en is zelfs uitermate contraproductief als er niets aan plannen te wijzigen is. Eerlijkheid en duidelijkheid “aan de voorkant” is dus van eminent belang om betrouwbaar over te komen. Maak te allen tijde het verschil tussen inspraak en informatieverstrekking goed duidelijk. Laten we uiteraard wél proberen te profiteren van zinnige inspraak. We moeten dat in voorkomende gevallen ook laten merken aan insprekers.
6. Een duidelijke integrale lange termijn visie van raad en college op de samenleving en op tal van samenlevingsvraagstukken en het consequent uitvoeren van die visie geeft vertrouwen bij de bevolking. Het samenwerken met de partners in Ridderkerk vanuit een zichtbare waardering van hun expertise geeft ook bij die partners vertrouwen. Een lange termijn visie brengt lange termijn afspraken met zich mee. Voor de partners een zegen.
7. En tenslotte onze belangrijkste analyse van het gebrek aan vertrouwen van de samenleving in de overheid. Kern van de opvatting van de moderne overheid is dat de burger zijn eigen verantwoordelijkheid neemt. Vroeger was er wellicht een ónderschatting van de weerbaren in de samenleving, nu is er echter sprake van een óverschatting van de mogelijkheden van de weerbare burger. Het is die omslag in denken die bij veel burgers ergernis en onbehagen oproept. Zij ervaren het spreken over eigen verantwoordelijkheid vooral als een legitimatie voor bezuinigingen. Tegen dat wantrouwen kunnen we als plaatselijke overheid alleen maar ten strijde trekken als solidariteit voelbaar en zichtbaar is onder het moderne vernisje van eigen initiatief, participatie en de zelfredzaamheidreligie.

Om uw reactie vragen na deze wellicht als ongenuanceerd opgevatte stellingen zal welhaast overbodig zijn?

We zullen nu enkele onderwerpen uit de programmabegroting de revue laten passeren. Voor de afwisseling laten we ons niet door de volgorde van de programma’s leiden.

De Wet Werk en Bijstand, de WSW en het minimabeleid.

Voorzitter, met veel veranderingen op deze beleidsterreinen hebben we reeds te maken gehad. Veel staat ons ook nog te wachten.
We zijn blij met de wijze waarop er door het college werk wordt gemaakt van de mogelijkheden die we binnen de WWB hebben. Naar het gevoel van de fractie van de Christenunie wordt er een alert reïntegratiebeleid gevoerd. Echter, ook Ridderkerk lijkt niet helemaal te ontsnappen aan het risico van de voor gemeenten interessante, alhoewel niet bedoelde WWB prikkels. Het risico namelijk dat er veel, financieel getinte belangstelling is voor de reïntegratie van de instromers in de wereld van de  uitkeringsgerechtigden en daardoor noodgedwongen wat minder voor het zittende, moeilijke bestand. Het is tegen die achtergrond dat we samen met enkele andere fracties een amendement op het voorgestelde programma werk en economie indienen. De rubriek “wat gaan we er voor doen”  spreekt van realisatie van 60 beschermde banen. Ons gezamenlijk amendement wil dat aantal verhogen tot 70. Het daarvoor benodigde geld, € 150.000 kan zeer waarschijnlijk in het WWB gebied zelf gevonden worden. Het daarna nog ontbrekende deel willen wij ten laste laten komen van de algemene middelen. Zo is tenslotte de afgesproken werkwijze zoals die door het college is verwoord rond het bij de bespreking van de concernrekening verworpen amendement van de ChristenUnie voor het vormen van een bestemmingsreserve WWB.
Intussen willen we ons pleidooi tot het vórmen van een bestemmingsreserve WWB opnieuw laten klinken. We hebben namelijk nog een nieuw argument gevonden om WWB overschotten niet ten goede te laten komen aan de algemene middelen. De rijksuitkering WWB is namelijk een niet slechts op lokale  omstandigheden berekende grootheid en is aan mogelijkerwijs stevige variaties onderhevig. Om voor concernbegroting en concernrekening ongewenste schommelingen op te kunnen vangen is het wenselijk een WWB-reserve in het leven te roepen. Graag uw reactie!

Dat uit zo’n bestemmingsreserve ook eventueel een door de raad noodzakelijk geachte intensivering van het WWB-beleid gefinancierd kan worden is mooi meegenomen.
We hebben, mede door de afwezigheid van zo’n bestemmingsreserve nu ineens een interpretatieprobleem m.b.t. de begrotingsmeevaller van € 600.000 die op pagina 82 van de begroting toegerekend wordt aan uitkeringen.
Waar komt dat bedrag vandaan, in afwijking van de cijfers die we afgelopen vrijdag op ons verzoek van de afdeling kregen? Wat betekent in dit verband het predikaat structureel dat u, blijkens uw antwoord op vragen van de SGP, aan deze post geeft. Is deze meevaller ook opgenomen in elk van de jaren ná 2006?
Naast inkomen en werk zegt de WWB ook nog iets over het minimabeleid. Met positieve gevoelens kijken we terug op de informatieve avond over de situatie van de minima in Ridderkerk. Informatief, maar wel heel schrijnend om in een keurig overzicht te zien dat de groep die al in de verkeerde hoek zit er zomaar nog een aantal zeer forse financiële tegenvallers overheen gekregen heeft.
Als wellicht hulpeloos overkomende geste naar de betreffende groep hebben we samen met andere fracties een motie ingediend om ten laste van het programma Zorg een éénmalige uitkering van € 52,00 te verstrekken aan de minstbedeelden in onze lokale samenleving. Nee, de lokale overheid kan een falend rijksbeleid niet geheel compenseren. Ja, we kunnen wel zo véél doen als onze hand víndt om te doen in het uitdrukken van onze solidariteit met de kansarmen. Denkt u het zich in: €1 per week en dan wetend dat we het over een voor de doelgroep niet onbelangrijk bedrag hebben. We weten dat voor het uitvoeren van de motie een lichte vorm van bestuurlijke ongehoorzaamheid nodig is, maar door voldoende fantasie van de afdeling krijgt u dat luchtje er wel weer af.
Verder doen wij een dringend beroep op het college, ook in verband met de zojuist genoemde motie, om, met wélke middelen dan ook, zicht te krijgen op de totale groep van individuen aan de materiële onderkant van de samenleving. In dit verband zou het toch mogelijk moeten zijn om de ons innerlijk onrustig makende voedselbank, die een aanklacht is tegen een goed geoliede zogenaamde verzorgingsstaat, overbodig te maken. Een derde gezamenlijk raadsuitspraak raakt aan deze problematiek.

De mate waarin het klantenplatform en het sociaal platform uit de verf komt in onze gemeente baart ons zorgen. Graag zouden we daarover eens verder van gedachten wisselen met raad en college.

Tot slot van deze rubriek iets over de WSW en Drechtwerk. In velerlei woorden en onder vermelding van allerlei verzachtende omstandigheden hebben we helaas kennis moeten nemen van het feit dat Drechtwerk jarenlang niet adequaat geleid is. Helaas verbaast de krachtige analyse van de scheidende interim directeur ons niet. Iedereen die de ontwikkelingen bij Drechtwerk de laatste jaren gevolgd heeft weet dat onze fractie niets liever wilde en wil dan dat er een gerespecteerde plaats in de maatschappij is voor de kwetsbare groep WSW-ers. Maar iedereen weet ook dat wij alle veranderplannen van de laatste jaren uitermate kritisch tegemoet getreden zijn vanwege het veel te optimistische en onrealistische karakter dat ze uitstraalden.
Wat de toekomst ook brengen moge, voor de fractie van de ChristenUnie is het duidelijk dat de beschermwaardige doelgroep niet gediend is met een gemeenschappelijke regeling in zijn huidige vorm. Als de zoveelste veranderplannen ook maar rieken naar een voortzetting van een gemeentelijk gesubsidieerd pappen en nathouden dan zullen wij ons daar sterk tegen verzetten. De overdracht van middelen en verantwoordelijkheden op het gebied van de sociale werkvoorziening naar de lokale besturen lijkt ons een goed moment om als college en gemeenteraad proactief met dit moeilijke maar uiterst waardevolle beleidsterrein om te gaan. Gráág horen wij zeer binnenkort dan ook uw eigen integrale visie op de onderkant van de arbeidsmarkt (zoals dat nu eenmaal heet) en op de wijze waarop Ridderkerk zich het best kan organiseren wat betreft de uitvoering van de WSW.

Jammer trouwens, dat de volwaardige plaats die de sociale werkvoorziening in het werkgelegenheidsbeleid in mág en móet nemen, uít de beschrijving van de doelstellingen en effecten van het programma werk en economie verdwenen is. In 2003 stond het er voor het eerst en het laatst wél in.

De Wet Maatschappelijke Ondersteuning.

Voorzitter, er is zorg in de samenleving. Zorg om de betaalbaarheid van de zorg. Zorg ook om de betaalbaarheid van welzijnsvoorzieningen.
Het zou dom zijn die zorg te bagatelliseren. Laat het een erezaak voor ons zijn de ongerustheid weg te nemen door een goed, solide en op solidariteit gestoeld beleid voor Ridderkerk vast te stellen.
We zijn er van overtuigd dat er u alles aan gelegen is om de invoering van de WMO uit te laten groeien tot een win-win situatie. Als straks de nieuwe gemeentelijke taken in verordeningen omgezet zijn lijkt het ons dan ook van eminent belang met alle betrokkenen een i.w.v. op te stellen. Een integrale welzijnsvisie. Maakt u daarbij, tot uw eigen voordeel a.u.b. gebruik van het bijna onuitputtelijke arsenaal aan expertise dat we in Ridderkerk rijk zijn. Ook de  mensen uit díe sector zijn vast en zeker bereid met u de hei op te gaan.
Wat is uw mening over de noodzaak om met zo’n integrale visie / aanpak het hele terrein van de WMO te benaderen?

Onderwijs en sport.

Roerige tijden liggen achter ons rond nieuwbouw- en verhuisplannen van een aantal scholen en wie weet wat er nog komt.
College tel vooral uw zegeningen. Er is veel meer duidelijkheid gekomen. Duidelijkheid die ook geland en aanvaard is bij  alle betrokkenen. Deelnemers aan de zogenoemde werkgroep scholen hebben een voorproefje gehad van hoe de door ons gewenste andere overheid met het veld om gaat. Zeer geslaagd!!
Nu wordt het bijna tijd voor keuzen.
U zult wel trots zijn op uw raad, die er in geslaagd is in bijna unanimiteit een amendement te produceren dat, in onze visie op de hele gang van zaken, precies in ligt tussen úw komende integraal huisvestingsplan en de rapportage van ónze werkgroep. Het is tenslotte een wijs voorzorgbeginsel om voor uitgaven waarvan we zeker weten dat ze op ons af komen een zichtbare reservering te maken.
Nu kunnen we na overeenstemming over het te verschijnen IHP zowaar direct aan de slag.
De fractie van de ChristenUnie gaat er op persoonlijke titel van uit dat het gereserveerde / te reserveren geld aangewend wordt voor realisering van een unilocatie voor De Burcht en voor De Reijer. De onderwijsvisie die het fundament vormt voor de wens van de Burcht om een unilocatie te krijgen overtuigt ons ten zeerste. De situatie van het schoolgebouw van de Reijer aan de Prinsenstraat overtuigt ons er ook ten zeerste van dat dáár in ieder geval nieuwbouw moet komen.
Dit gezegd hebbend trekken we ons weer schielijk terug om vooral de blijde verwachting van het IHP niet te bezoedelen.

Op het terrein van de sport doen wij een beroep op u om het particulier initiatief dat zich  in Bolnes en het Reyerpark heeft laten horen op te pakken. De koppeling die beide sporthalinitiatieven aanbrengen met de benodigde ruimte voor het bewegingsonderwijs zal, zo nemen wij aan, in het te verschijnen IHP markante aandacht krijgen?  Graag uw reactie en die van de andere raadsfracties op deze sportinitiatieven.

Wonen en leefomgeving

Onaangenaam verrast waren we door de brief van Woonvisie m.b.t. de gemeentegarantie. Het zal wel een terugkerend thema zijn in ieders algemene beschouwingen. Even terugkomend op wat we eerder aanvoerden vragen we ons toch wel eens af wat de kwaliteit van uw relatie is met diverse partners in de gemeente. Een goede relatie moet je koesteren. De inhoud en de wijze van communiceren van uw besluit om te stoppen met het verlenen van een gemeentegarantie jegens Woonvisie vinden wij geen uiting van koesteren. Wij geven u in overweging om morgen met een bos bloemen in de hand het Koningsplein over te steken en Woonvisie te gaan vertellen dat de raad de met brede steun ingediende motie om dit besluit te heroverwegen heeft aangenomen. En dat u daar zelf ook wel blij mee bent.

Even in een tussenzin, voor het reinigen van de gft-containers kiezen wij voor de éénmaal per maand optie met, afhankelijk van de warmte, in de zomer wellicht een aangepast schema.

Het centrum

We zijn benieuwd naar het antwoord op de nadere vragen van collega Den Ouden over het bedrag dat gemoeid was met de openingsfestiviteiten. Het gaat ons hierbij vooral om het procedurele. Na het gevraagde budget van +/- € 16.000 waarvan iedereen zei “hoe kun je daar nu een feestweek van organiseren” hebben we geen mededelingen meer ontvangen. Het uiteindelijke bedrag was meer dan een geringe afwijking.
We willen hier gelijk ingaan op het verzoek van de organisatoren van de succesvolle feestweek om een jaarlijks bedrag van € 40.000 te bestemmen voor centrumactiviteiten. Wij vinden dat een sympathiek idee, maar u weet dat sympathiek een dodelijke kwalificatie is in de politiek.
De bekendste metafoor voor Het Koningsplein is wel: “het bruisend hart van Ridderkerk”. Met zo’n hart komt de rest vanzelf, zo was het ideaal.
De jaarlijkse aanschaf van een pacemaker van € 40.000 achten wij niet nodig voor een gezond hart en niet verantwoord voor een gezonde gemeentebegroting.
Dat neemt niet weg dat er af en toe best wat gemeentegeld uitgegeven mag worden aan activiteiten die de gehele gemeente ten goede komen. Voor een ouderwetse Koninginnedagviering met een mooi vuurwerk, in omliggende gemeenten meestal georganiseerd door het bedrijfsleven, zal zeker enthousiasme bestaan.
Verder lijkt het ons een goed gebaar om voor de diverse wijken jaarlijks een soort waarderingssubsidie toe te kennen voor een wijkactiviteit met uitstraling. Een slinger zeg maar.

Hoe staat het trouwens intussen met de exploitatie van het multifunctioneel centrum? 

Voorzitter,

We gaan afsluiten. Deze raadsperiode is bijna voorbij. We hebben met veel genoegen geprobeerd een bijdrage te leveren aan het reilen en zeilen van de gemeente. Ik hoop dat u een lijn heeft kunnen ontdekken in de bijdragen van de ChristenUnie. Ik hoop ook dat u zich verzekerd heeft gevoeld van onze steun voor uw werk. Dat we af en toe van mening verschilden hoeft daar niets van af te doen. Wij willen u en zeker ook de andere fracties bedanken voor de samenwerking die er de afgelopen jaren onderling was. Ik durf te stellen dat het een boeiende periode is geweest waarin het zin had actief te zijn en waarin inzet beloond werd, alhoewel dat laatste natuurlijk niet altijd zichtbaar is.
De andere fracties wensen we een goede verkiezingstijd toe. Een voor Ridderkerkse omstandigheden waarschijnlijk overbodige waarschuwing: “als je met modder gooit maak je vuile handen” dus dat is niet aan te raden.
De ChristenUnie hoopt in ieder geval van harte dat ze zó veel vertrouwen onder de bevolking geniet dat ze ook volgend jaar weer mee mag doen aan deze race- tegen-de-klok-algemene-beschouwingencyclus.

Leo Plaisier
ChristenUnie