Door Erna de Wolff op 31 maart 2021 om 22:42

Lees voor

Raadsbijdrage integraal beleid sociaal domein

Voorzitter,

Ik denk dat boekenliefhebbers het boek wel kennen: ‘de jongen, de mol, de vos en het paard’ van Charlie Mackesy. Het is een prachtige moderne fabel. De jongen en de dieren gaan samen op reis en beleven veel avonturen. De lessen die ze daarbij samen leren zijn stuk voor stuk levenswijsheden. Ik lees een paar zinnen voor:

Na ternauwernood een flinke storm te hebben overleefd ziet de jongen het niet meer zitten: ‘we hebben nog zo ver te gaan’ zuchtte de jongen. Het paard zei: Ja, maar kijk eens hoe ver we zijn gekomen!

Dit citaat past volgens mij goed bij dit moment. Er is een flinke reis gemaakt vanaf 2015 bij de start van de decentralisatie tot nu. Taken op gebied van zorg, jeugd en werk zijn nu in de gemeentelijke organisatie ingebed. Dat viel niet mee: er is minder geld, meer werk en een nieuwe manier van denken.

En de reis is nog lang niet afgelopen. Met dit integrale beleid sociaal domein is het versnipperde beleid samengebracht tot een samenhangend geheel. Er ligt als het ware een reisbeschrijving klaar om de zo gewenste integrale en klantgerichte wijze van werken nu echt voor elkaar krijgen.

De ChristenUnie heeft het bij eerdere besprekingen al aangegeven: We zijn blij met de richting en de gekozen opgaven. In dit beleid zien we aandacht voor preventie en maatwerk. We lezen de wens om meer en meer over schotten heen te gaan samenwerken. Dat is mooi. Inhoudelijk kunnen we ons dan ook vinden in dit plan. Toch zijn er ook een aantal kritische opmerkingen en vragen

De eerste gaan over tellen en vertellen en controle op processen

• De ChristenUnie heeft meermalen aangegeven dat het kiezen van indicatoren en bijbehorende streefwaarden belangrijk zijn om te kunnen controleren of tijd, energie en geld nuttig besteed wordt.  Daarom vinden we het echt een gemiste kans dat er in dit beleid per indicator geen streefwaarden zijn genoemd. De wethouder gaf in de commissie aan dat er ondercapaciteit was. Ik begrijp dat corona veel werkdruk heeft gegeven. Maar dit antwoord is niet bevredigend. Van de 46 indicatoren die worden genoemd zijn er 36 indicatoren waarvan redelijk eenvoudig de Ridderkerkse cijfers in te zien zijn. Het college had op basis daarvan in dit voorstel al veel streefwaardes kunnen benoemen. We verwachten dan ook echt dat deze bij de 1^e bestuursrapportage aanwezig zijn.
• Om het complete verhaal in beeld te hebben geven alléén de cijfers geen compleet beeld. Verhalen zijn nodig om het beeld scherp te krijgen. Dank daarom dat in deze beleidsnota gestart is met storytelling. Tijdens de commissie gaven wij al aan dat het verhaal van de familie nog wel vanuit een ideale situatie en ambtelijk perspectief geschreven. Zou de wethouder willen toezeggen om bij de bestuursrapportages deze storytelling te verrijken met echte situaties. En dan niet alleen de ideale situatie schetsen, maar ook te noemen waar een inwoner of professional vastloopt en er nog obstakels zijn op te ruimen. 
• Cijfers en verhalen geven samen een goed beeld. Maar voor je het weet kleur je zelf dit beeld in. Als ChristenUnie vinden wij het belangrijk dat er voldoende fte en expertise is om cijfers en woorden te duiden. We lezen dat dit in veel gemeentes echt een uitdaging is.  Fijn dat de wethouder in de commissie aangaf dat dit in Ridderkerk op orde is.
• Binnen het sociaal domein is gekozen om te werken met zelfbeslissing: een aanvraag wordt door een klantmanager in behandeling genomen en vervolgens wordt door dezelfde klantmanager de aanvraag toegekend. In de BAR letter lezen we dat er verschillende beheersmaatregelen zijn die ervoor zorgen dat dit proces professioneel verloopt. We lezen echter ook dat de interne controle nog niet in alle gevallen op orde is maar dat de organisatie hier actief mee bezig is. Vraag aan de wethouder is welke concrete acties hierop genomen worden

De volgende punten gaan over preventie, zichtbaar zijn, vraaggericht werken en maatwerk

• Doel van dit integrale beleid is dat de gemeente vraaggerichter gaat werken en er vroeg bij is als er problemen ontstaan. In dit beleid krijgt dat veel aandacht. En daar zijn wij als ChristenUnie blij mee. Een rondgang langs beleid in andere gemeentes liet ons zien dat dit niet vanzelfsprekend is. Dank daarvoor! Het spaart de Ridderkerker ellende maar zorgt ook voor goedkopere zorg. Vraaggericht en preventief werken vraagt echter ook dat de zorg en welzijn professional ruimte heeft om aan de slag te gaan. We horen dat dit soms wat stroef loopt doordat klantmanagers en uitvoerende professionals elkaar niet altijd even snel weten te vinden of begrijpen. Snel schakelen en op elkaar inspelen is wel heel belangrijk. Denk bv. aan een situatie waarin sprake is van geweld. Professionals werken hard om deze cijfers naar beneden te krijgen. Zou het niet zo zijn dat wanneer klantmanagers deel uit maken van een wijkteam er sneller en beter samengewerkt kan worden. Vraag aan de wethouder: Met dit nieuwe beleid krijgt integraal werken een boost. Zou het zo kunnen zijn dat die integraliteit ook zichtbaar is doordat een klantmanagers lid is van een wijkteam? Dat haalt schotten weg en dat kan zomaar weer helpend zijn om snel en preventief te werken.
• Om preventief en vraaggericht te werken moet de Ridderkerker heel goed weten waar hij of zij terecht kan, waar recht op is en waar niet. En dat valt nu nog niet mee. We horen te vaak van inwoners dat ze van het kastje naar de muur gaan. Of juist tegen een muur aanlopen. Dat helpt niet bij het behalen van de ambitie. Ridderkerkers moeten een duidelijke plek hebben waar alle vragen mbt het sociaal domein gesteld kunnen worden. Wij denken aan een soort ServiceDesk sociaal domein. Waar iemand je een welkom gevoel geeft, goed luistert naar je vraag en in staat is om door te verwijzen naar een kundige professional. Bij mijn weten is een dergelijke iets er nog niet. Kan de wethouder aangeven hoe hij hierover denkt en of hij kansen ziet?
• In de commissie stelden we de vraag of er binnen de BAR obstakels zijn om in Ridderkerk maatwerk te leveren. We vroegen dat met de zorgen rondom het doelgroepenvervoer in ons achterhoofd. Dat is niet wat we willen. Volgens ons moet de BAR-organisatie ten dienste staan van Ridderkerk en niet andersom. We zijn blij dat de wethouder aangeeft dat hiervan nu nog geen sprake is, dat het om echt Ridderkerks beleid gaat en aan de opgavetafels ook Ridderkerkse opgaven worden besproken. We willen aan de wethouder vragen ons op de hoogte te houden waarin er obstakels lijken te ontstaan.

Voorzitter, dit waren de punten die volgens ons belangrijk zijn om mee te nemen op de verdere reis. In de tweede bijdrage zal ik ingaan op de moties. Voor nu willen wij de ambtenaren én de wethouder hartelijk danken voor alle inzet om dit veelomvattende beleid te schrijven en wensen hen veel succes bij de verdere uitwerking.

De reis gaat door: ‘we hebben nog zo ver te gaan’ zuchtte de jongen. Het paard zei: Ja, maar kijk eens hoe ver we zijn gekomen!

----------------------------------------------------------------------------

Motie VVD

1. in het 2e kwartaal van 2021 een Innovatiecompetitie uit te schrijven in de vorm van een prijsvraag met als doel innovatieve ideeën voor het sociaal domein op te doen;

De motie vraagt om het uitschrijven van een innovatie competitie. Door deze competitie moet de gemeente Ridderkerk zorgaanbieders, bedrijfsleven en overige partners uitdagen om met nieuwe ideeën te komen voor beter en gezonder beleid in het sociaal domein.

CU

• Het aanjagen van innovatie is een belangrijk iets. Daarmee is de motie van de VVD een vriendelijke motie. Tegelijkertijd vragen we ons af of de competitie nodig is. Er is namelijk al een dergelijk initiatief: het gaat om de bestaande subsidie maatschappelijke initiatieven.
• Dit is een heel goed lopend initiatief.  https://www.ridderkerk.nl/subsidie-maatschappelijke-initiatieven
• Doel van deze subsidie is ook het uitdagen van partijen om te komen tot een nieuwe aanpak, idee of project. Criteria zijn ook vergelijkbaar: o.a. vernieuwend, beter, slimmer of goedkoper. En wanneer je goed naar de criteria kijkt die voor deze subsidiegelden zie je dat ook daar een soort wedstrijdelement aan vast zit: ik citeer: Een toetsingscommissie beoordeelt zowel de aanvragen als de eindresultaten van de projecten. In deze commissie zitten personen die de Ridderkerkse samenleving goed kennen, zoals een afgevaardigde van het burgerplatform en mensen van het Wijkteam. Zij beoordelen de aanvragen met behulp van een puntenlijst. Deze hanteren wij zodat voor iedereen duidelijk is waarop beoordeeld wordt. De leukste, maar vooral de meest zinvolle ideeën zullen wij uitnodigen voor een presentatie en om vragen te stellen.
•  En voordat iemand zegt subsidie is echt wat anders: ik neem aan dat de winnaar van de competitie meer krijgt dan eeuwige roem. Prijzengeld en subsidie is echt alleen in het woord een verschil.
• Een ander al bestaand initiatief, een prijsvraag ook gericht op innovatie in sociale domein: https://www.citychallenges.nl/ridderkerk  . Dit was een prijsvraag, deze challenges brachten minder beweging.

Verder: ik heb er moeite mee dat de VVD nu een wedstrijd in het leven wil roepen om zo innovatie aan te wakkeren, maar tegelijkertijd nog geen half jaar geleden heeft aangegeven doorzetten van de subsidie van Reijerheem buurtcirkel en Riederborgh geheugenpaleis niet nodig vond. Beide innovatief, beide met een belangrijke signaalfunctie en beide zorgend voor goedkopere zorg. Het kan niet zo zijn dat we oproepen tot innovatie maar na afronding zeggen: bedankt, het was een leuke wedstrijd. Er zijn inwoners bij betrokken! Het sociaal domein is geen spelletje en preventie is vast uiteindelijk goedkoper maar nooit gratis!

Aanjagen van innovaties is 1. Maar doel van deze innovaties is versnelling van de transformatie, en daarmee betere en goedkopere zorg. We zouden meer moeten nadenken hoe we het proces kunnen borgen van initiatieven nadat de gesubsidieerde activiteiten zijn uitgevoerd. De VVD is het vast met ons eens dat innovatieve ideeën die ook zorgen voor minder kosten uiteindelijk moeten blijven bestaan.

De reactie van de SGP/18plus

• Een prijs/competitie uitschrijven is wat mij betreft iets anders dan puur en alleen subsidie beschikbaar stellen.
• Verder zie ik, maar misschien heb ik het mis, dat de citychallenges waar Ridderkerk aan mee heeft gedaan inmiddels is gesloten en de prijzen zijn uitgereikt.
• Volgens mij is er dus weer ruimte voor een dergelijk initiatief en past dat wat ons betreft ook wel aan de start van deze nota. Initiatieven laten opkomen van onderaf is in deze prima, al is het uiteraard wel van belang bij dit soort ophaalacties te bezien wat er mee is/wordt gedaan. 

Motie PvDA

Overzicht preventieve instrumenten is belangrijk, zeker wanneer we willen dat integraal werken niet alleen in papier en beleid tot uiting komt. Een overzicht helpt om kritisch te kijken en te bepalen of het instrumentarium integraal, toereikend is en alle doelgroepen bedient.